بازگشت

زهرا عليها السلام الگوي زنان عالم


«علامه سيد محمد حسين فضل اللّه»



شمس اللّه صفرلكي



چرا زهرا عليها السلام ؟



حضرت امام خميني قدس سره رهبر امت اسلامي، خطاب به مردم جهان فرمود: مناسب است كه روز ولادت حضرت زهرا عليها السلام به عنوان «روز زن» نامگذاري شود. اينكه چرا اين روز را به عنوان «روز زن» انتخاب كرده اند از جهات مختلف، قابل تأمل است.



زهرا دختري است كه دوران جواني اش را كامل نكرد و به پايان نرساند؛ لحظه به لحظه حيات و زندگي زهرا عليها السلام از زمان طفوليت، پراست از درد و رنج و مسائل روحي كه ما در هيچ دوره طفوليت فرد ديگري نمي بينيم و همچنين است دوره كوتاه جواني او.



زندگاني حضرت زهرا عليها السلام از نظر طولاني نبودن آنچه اين زندگي را قابل توجه و تأمل مي كند، عمق ژرف و عرض وسيع آن است و البته ارزش حيات يك انسان در امتداد طولي و ساعتهاي زمان سپري شده نيست بلكه اين عمق و ژرفاي با ارزش حيات اوست كه زمان را داراي ارزش مي كند و به آن فكر و حركت و نشاط مي بخشد. بطوري كه گاهي يك ساعت از يك زندگي، معادل با سالهاي متمادي از زندگي ديگر است. چه ساعتهايي از زندگي مكتشفان و مخترعان و كساني كه در زندگي كار مهمي را انجام داده اند و به جامعه بشريت خدمتي كرده اند كه معادل هزار سال است. بنابراين بررسي زندگاني حضرت زهرا عليها السلام ، بررسي يك زندگاني طولي و مدت عمر او نيست بلكه بررسي عمق و عرض واسع و ژرفاي آن است.



تولّد زهرا عليها السلام روز جهاني زن است:



اگر روز ولادت حضرت زهرا عليها السلام به عنوان روز زن اعلام مي گردد، به اين خاطر است كه تا قبل از ظهور اسلام، تاريخ اختصاص به مردان داشت و مرد حيات زن را تحت الشعاع خويش قرار داده بود و به او ميداني كه در آن بتواند خود را از نظر فكري عرضه كند، نمي داد. مرد به زن مجال نمي داد تا بتواند از انرژي ذخيره شده و نهفته در وجودش استفاده كند و در اين برهه از زمان نقش زن يك نقش حاشيه اي بود و جزئي از شئونات مرد به حساب مي آمد و زن نيز تحت تأثير همين قضيه، خود را به عنوان يك انسان مستقل باور نكرده بود. مي توان از حضرت خديجه هم نام برد چرا تولد اورا ـ كه اين همه تحوّل به وجود آورد. ـ روز زن نمي دانيد.



اسلام اين معادله را درهم كوبيد و زن و مرد را براي قبول مسؤوليتهاي مناسب هر كدام مخاطب خويش قرار داد و نوع هر كدام را مشخص نمود. زيرا نقش هريك از زن و مرد طبق نوعي كه دارد و عناصري كه در تكوّن و تكامل آنها لازم است، مختلف مي گردد و اين تنوّع در دائره انسانيت باعث تكامل آنها است و مستلزم هيچ گونه برتري يكي بر ديگري نمي باشد. زيرا فضليت انسان در معاني عقلي و روحي و حركتي اوست نه در جنس آن و اين نوع تمايز بين زن و مرد، تمايزي است كه بر گرفته از خصوصيتهاي خاص هر كدام از اين دو نوع است.



در حركتهاي ارزشي، فرقي بين زن و مرد نيست.



اسلام پس از اينكه خطوط كلي زندگي اجتماعي را در قرآن بيان كرد، نمونه هايي را از كارهاي ارزشي - كه توسط زنان يا مردان صورت گرفته است.ـ ذكر نمود. اگر به قرآن بنگريم، مي بينيم كه وقتي از مسؤوليتهاي عمومي سخن مي گويد، تنها از مرد حرف نمي زند بلكه از دو قشر زن و مرد باهم سخن مي گويد. مثلاً در سوره احزاب آيه 36 مي فرمايد:



«و ما كان لمؤمن و لا مؤمنة اذاقضي اللّه و رسوله امراً ان يكون لهم الخيرة من أمرهم...»



«اگر خدا و رسولش تصميم بر امري گرفتند و آن را حتمي كردند، هيچ مؤمن و مؤمنه اي اين اختيار را ندارد كه در آن باره به اختيار خود عمل نمايد.»



مرد مؤمن و زن مؤمنه در مسير مسؤوليت خود در برابر خداوند، حركت مي كنند تا آنچه را خدا به رسولش وصيّت كرده است، اجرا كنند و خطابهاي محكم خداوند هردو را شامل است.



همچنين هنگامي كه خداوند از تلاش و كوشش خيرخواهانه، سخن مي گويد و مسئله پاداش و اجر و مزد كار نيك را مطرح مي كند، زن و مرد را باهم خطاب خويش قرار مي دهد. «...انّي لا أضيع عمل عامل منكم من ذكر أو أنثي...»(آل عمران، 195)



«من عمل هيچ زن و مردي را ضايع نمي كنم.»



در كار و كوشش و تلاش براي زندگي، فرقي بين زن و مرد نيست چه بسا كار يك زن پربارتر، مشخص تر، عميق تر و بادوام تر از كار بعضي از مردان باشد.



همچنين وقتي متون تفصيلي اسلامي را مطالعه مي كنيم، در انجام كارهاي خير هيچ فرقي بين زن و مرد نمي باشد. و در ذكر فضيلتهاي آنان نيز يكسان ذكر شده است. به عنوان نمونه در سوره احزاب آيه 35 مي خوانيم كه خداوند چگونه از نتايج اخروي صفات مثبت و خوب هم براي مردان و هم براي زنان خبر داده است و در اين گونه صفات، زن و مرد عدل يكديگر قرار گرفته اند. «انّ المسلمين و المسلمات و المؤمنين و المؤمنات و القانتين و القانتات و الصّادقين و الصّادقات و الصّابرين و الصابرات و الخاشعين و الخاشعات و المتصدّقين و المتصدّقات و الصّائمين و الصّائمات و الحافظين فروجهم و الحافظات و الذّاكرين اللّه كثيرا و الذّاكرات اعدّ اللّه لهم مغفرة و اجراً عظيماً»



«همانا مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان مؤمن و زنان مؤمنه، مردان فروتن و زنان فروتن مردان راستگو و زنان راستگو، مردان شكيبا و زنان شكيبا، مردان نرم دل و زنان نرم دل، مردان بخشنده و زنان بخشنده، مردان روزه دار و زنان روزه دار، مردان با عفّت و زنان عفيف و مرداني كه بسيار خدا را ذكر مي كنند و زنان ذاكر، خداوند مغفرت و اجر عظيمي را برايشان مهيّا ساخته است.»



در حركتهاي ارزشي، ارزش عقيده و عمل صالح و موقعيّت و جايگاه فرقي بين زن و مرد وجود ندارد. زيرا انسانيت زن و مرد توانسته است حيات آنان را به وسيله اسلام، ايمان، قنوت، صدق، صبر، خشوع، تصدّق، روزه، عفّت و ذكر، غني سازد.