بازگشت

عيادت زنان مدينه از دختر پيامبر




پس از وفات پيامبر و ناراحتي هاي پي درپي که براي فاطمه پيش آوردند، چندي به قرستان «احد» مي رفت با عموي پيامبر حمزه، درد دل مي کرد و عصر برمي گشت و چندي هم در قبرستان بقيع براي پدر گريه مي کرد و غالباً حسنين عليهماالسلام هم در خدمت مادر بودند و شبانگاه به سوي خانه علي عليه السلام برمي گشت. چندي بدين منوال گذشت بيماري فاطمه عليهاالسلام شدت پيدا کرد و ناراحتي آن حضرت بيشتر و کم کم ضعف بر حضرتش مستولي گرديد به طوري که ديگر نمي توانست حرکت کند و در خانه بستري شد.


امام صادق عليه السلام فرمود:

در اثر ضرباتي که «قُنفذ» بر پيکر نازنين زهرا وارد ساخت، سقط جنين کرد و بدان جهت پيوست رنجور و ضعيف مي گشت تا اين که رسماً بستري شد و در خانه خوابيد. [1] .

امير مؤمنان و اسماء دختر عُميس از آن حضرت پرستاري مي نمودند. [2] .

در اين حال از يک طرف فکر مي کرد پس از پدر در اندک زماني نسبت به او از مردم چه بي مهريها رسيده؟ و از طرف ديگر حق شوهرش علي عليه السلام پايمال هواي نفس عده اي مسلمان نماها شده است؟ از طرف پدرش پيغمبر به او وعده داده اول کسي که بعد از من از دنيا مي رود، تو خواهي بود. [3] .

باز از طرفي فکر مي نمايد نسبت به بچه هاي عزيزش که آنها را برابر جان خود دوست مي دارد، پس از او که يتيم خواهند شد، چه خواهد شد؟!

کم کم آثار مرگ در جبين مقدسش ظاهر شد. از طرفي هم خوشحال است که از اين زندگي تلخ و بي ارزش رهائي خواهد يافت و از جهتي هم براي امير مؤمنان و مظلوميت او و فرزندانش مضطرب و


ناراحت است! آيا پس از مرگ من با آنها چگونه رفتار خواهند نمود؟

او کاملاً مي دانست که خانه نشيني علي عليه السلام آغاز يک تاريخ هولناک و خونين است و بيعت سقيفه، بيعت هاي خونيني را به دنبال خواهد داشت و فدک، سرآغاز غصب هاي بزرگ و ستمهاي بزرگ فردا خواهد بود.

دختر پيغمبر نالان در بستر افتاد، در مدت بيماري او، از اصحاب و ياران پيامبر، از آنان که هر چه داشتند از برکت پدر او بود، چند نفر او را دلداري دادند و يا به ديدنش رفتند، هيچ کس! جز دو تن از محرومان و ستمديدگان چون بلال و سلمان.

در هر صورت چند روزي است فاطمه قدرت و توانائيش را از دست داده و ديگر نمي تواند از خانه خارج شود. زنهاي مدينه و زنهاي مهاجر و انصار همين که فاطمه عليهاالسلام را نديدند، پي بردند که کسالت فاطمه شدت پيدا کرده است. اما بعد از چندي که بر بيماري فاطمه عليهاالسلام در خانه با بي خبري گذشته بود، خودش به اين کتمان اصرار داشت و فرموده بود که کسي را خبر نکنند، زنان مدينه بعد از اين که باخبر شدند، همه همديگر را خبر کردند و گفتند: فرداي قيامت ما در جواب پيغمبر گرامي اسلام صلي اللَّه عليه و آله چه خواهيم گفت؟ اگر از ما سؤال کند از دخترم فاطمه چه خبر داريد و پيغمبر بفرمايد با اين همه سفارش که درباره ي دخترم نمودم با او چگونه رفتار نموديد؟

عواطف زنان مدينه تحريک شد يکديگر را خبر نمودند و همه با


هم تصميم گرفتند از آن حضرت عيادت کنند آمدند درب خانه ي فاطمه عليهاالسلام. کنيز حضرت آمد سؤال کرد چه کار داريد؟ گفتند: براي عيادت آمده ايم. گفت: اندکي صبر کنيد تا از بانويم کسب اجازه کنم.

رفت و برگشت اجازه ي ورود داد، البته معلوم است که زنان سالخورده در پيش و زنان جوان به دنبال آن ها وارد حجره ي فاطمه عليهاالسلام شدند. چشم زنان مدينه که به سيماي رنگ پريده و غمگين حضرت زهرا افتاد، بي اختيار اشک در چشمها حلقه زد. سرها به زير افتاد، اشکها از چشمها جاري شد ولي هنوز فاطمه زبان به سخن باز نکرده است.

مختصر زماني گذشت همه محزون، همه غمگين، همه ناراحت، آنچنان سکوت دردناک فضاي حجره را گرفته که نمي توان بيان نمود، ناگهان فاطمه عليهاالسلام نگاهي پرمعني به اطراف کرد.

در اين حال يکي از زنان سکوت مجلسي را درهم شکست، عرض کرد: يا بنت رسول اللّه کيف أصبحتِ؟ اي دختر رسول خدا صلي اللَّه عليه و آله شب را چگونه صبح نمودي؟ حال شما چگونه است؟

رقّت قلب زنان بيشتر است قلب بانوان رحيم و دلسوز است زهرا عليهاالسلام با آن همه رنجوري زنها را پذيرفت بود تا آخرين حرف خود را در آخرين ساعات عمر به زنان مدينه بگويد تا به گوش شوهرانشان برسانند و سپس فارغ از زحمت مسؤوليت هدايت و رهبري امت از دنيا چشم بپوشد. لذا برخلاف عادت بيماران، جواب را از حال رنجور خود نداد. بلکه فرمود:


«أصبحتُ واللَّهِ عائفةٌ لِدُنيا کُنَّ قاليَةٌ لِرِجا لِکُنَّ!».

«به خدا سوگند صبح کردم در حالي که به دنياي شما بي علاقه هستم و از مردان شما غصبناک»!

بعد از اين که امتحانشان کردم به دورشان افکندم و از دستشان ملول و دلگيرم. اف بر عقيده ي سست و رأي متزلزل آنها، چه کار بدي کردند و مستوجب غضب الهي گشتند! من خلافت و فدک را در اختيارشان گذاشتم ولي ننگ آن براي هميشه بر دامنشان باقي خواهد بود»!.

تا اين که فرمود:

«ويحَهُمْ انّي زَحْزَحُوها عن رواسِيَ الرِّسالة و قواعدَ النُبوَّةِ و الدّلالة و مَهبِطُ الرُّوح الأَمين...».

«واي بر آنها، به چه علت خلافت را از مقرّ اصلي و پايگاه رسالت و محل نزول امين وحي و از آن کسي که خبره و آگاه به امور دنيا و آخرت بود، دور ساختند؟ اين زيان و خسران بر همه آشکار است».

«و ما الذّي نقمُوا من أبي الحسن نقموا منه واللّه نکير سيفه و قلّة مبالاته بحتفه و شدّة و طأته...».

«واي به حال شما، چگونه خلافت را از علي عليه السلام گرفتند به خدا سوگند علت کنار زدن او جز اين نبود که از شمشير برّان و حملات سخت او و دلاوريهايش در راه خدا ناراحت بودند. چه شد که شما چنين مست جاه و مقام شديد، چگونه قضاوت مي کنيد و چه جواب مي گوئيد، سوگند به خداي يگانه که افعال زشت و نابکار شما حامل يک سلسله حوادث خونيني است که به زودي مولود آن ميوه دهد و اول کام خود شما را تلخ سازد!».


و چون پستان مرکب سواري را بدوشيد خون تازه دست شما را بيالايد، از اين نهالي که کاشتيد ميوه ي مسموي به کام خود فرو خواهيد برد، آن وقت زيان ستمکاران آشکار مي گردد. شما نمي دانيد که خود را به چه پرتگاهي انداختيد بدون شک کورکورانه به ظلمتکده ي نيستي مي رويد و درهاي طعن ولعن را بر خود مي کشانيد.

اکنون آمده حوادث ناگوار و منتظر شمشيرهاي برنده و هرج و مرج دائم و ديکتاتوري ستمکاران باشيد. بيت المال شما را به غارت خواهند کرد و منافع شما را به جيب خواهند ريخت. واي به حال شما چرا اين چنين شديد؟ نمي دانيد در چه مسير خطرناکي افتاده ايد از عواقب امور بي اطلاع هستيد آيا مي توانيم شما را به هدايت مجبور کنيم در حالي که خودتان از آن کراهت داريد. [4] .

گفتار آتشين فاطمه که از قلب پرسوز و گداز او سرچشمه گرفته بود آنچنان در زنهاي مدينه اثر بخشيد که همه را منقلب نمود همه چون شمع مي سوختند از خانه حضرتش خارج شدند هر يک با يک دنيا ناراحتي به طرف خانه هاي خود حرکت کردند و مردانشان را از وضع رقت بار دختر پيامبر و شکوه هاي او آگاه ساختند.

گفتار زنان مدينه در مردان اثر عجيب و عميقي بخشيد. لذا صبحگاهان جمعي از بزرگان و مهاجر و انصار براي عذر تقصير راهي


خانه فاطمه شدند و گفتند اي سرور زنان عالم اگر علي عليه السلام قبل از ما بيعت مي خواست با او بيعت مي کرديم و جز او با کس ديگر بيعت نمي نموديم ولي چه کنيم که ما بيعت کرده ايم. حضرت زهرا در پاسخ آنها فرمود: از من دور شويد عذر شما پيش من پذيرفته نيست شما مقصريد.

در نتيجه احساسات مردم بيشتر شد، تشتت و اضطراب ساعت به ساعت بيشتر گرديد اهل مدينه ابوبکر را مخاطب ساخته و گفتند: دختر پيغمبر آخرين روزهاي عمر خود را مي گذراند واي بر تو اگر فرداي قيامت پيغمبر اسلام از تو سئوال کند که با دخترم فاطمه چگونه رفتار نموديد، چه جواب خواهي داد؟.

ابوبکر و عمر در مقابل عواطف و احساسات پرشور مردم مدينه نسبت به دختر پيامبر قرار گرفتند و در نتيجه به فکر افتادند چه بايد کرد؟ عواطف مردم را چگونه بايد آرام نمود و به چه طريق مي شود مردم را ساکت نمود هر دو به اين فکر افتادند که هر طوري شده بايد از فاطمه عيادت نمود. آنها از عيادت زهرا ممنوع بودند و زهرا بر طبق تصميمي که گرفته بود با آنان قهر کرده و اجازه عيادت و ملاقات نمي داد. کم کم دستگاه خلافت به وحشت افتاد که مبادا زهرا عليهاالسلام از اين مرض بهبود نيابد و از خليفه وقت ناراضي باشد و اين لکه تا قيامت بر دامن آنها باقي بماند.

به قول مهيار ديلمي:


سَيَعْلَمُ مَنْ فاطَمَ خَصْمُهُ

بِأَيِّ نَکالٍ غَداً يَرْتَدي [5] .




«آن را که خصم و دشمن فاطمه ي زهراست، فردا داند که چه کيفري براي او مهياست».


پاورقي

[1] دلائل الإمامة: ص 45- بحارالأنوار: ج 43، ص 170.

[2] بحارالأنوار: ج 43، ص 211.

[3] بحارالأنوار: ج 43، ص 159.

[4] بحار الأنوار: ج 43، ص 160- احتجاج طبرسي: ج 1، ص 147- شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد: ج 16، ص 233- بلاغة النساء: ص 19- عواظم العلوم: ج 11، ص 458.

[5] ديوان مهيار: ج 1، ص 300.